TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2024 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanun Teklifi'ni görüşmek üzere AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. CHP milletvekilleri toplantıya kasket takıp, buğday ve oyuncak traktörle katıldı.
GERGİNLİK ÇIKTI
CHP Kars Milletvekili İnan Akgün Alp, Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü Mücahid Taylan'ın komisyon toplantısına katılmasına yönelik, "Mücahid kalk ayağa, sen Mücahit misin, müteahhit misin? Kalk söyle. Senin Macaristan'da şirketin var mı, sen ülkenin et ithalatından para kazanıyor musun, kazanmıyor musun? Onu söyle" diye konuştu.
AK Parti Adıyaman Milletvekili Resul Kurt araya girerek "Otur yerine" dedi.
CHP'li Alp ve AK Parti'li Kurt birbirlerinin üzerine yürüdü. Milletvekillerinin araya girmesine rağmen 2 isim arasında sataşmaların sürmesi üzerine komisyon başkanı Muş, birleşime ara verdi. Ara sırasında CHP'li Alp ile AK Parti Elazığ Milletvekili Ejder Açıkkapı arasında sataşmalar sürdü.
'TARIMSAL HASILADA AVRUPA'DA 1'İNCİYİZ'
Aranın ardından komisyon yeniden toplandı. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, bütçe üzerine sunum yaptı. Türkiye'nin yüz ölçümünün yaklaşık yüzde 80'ini kapsayan 24 milyon hektar tarım alanı, 14,6 milyon hektar mera alanı ile 23,4 milyon hektar orman alanını etkin bir şekilde yönettiklerini söyleyen Bakan Yumaklı, iklim değişikliği nedeniyle tarımsal üretim ve doğal kaynaklar üzerindeki baskının gittikçe arttığını ekledi. Bakan Yumaklı, "Bu kaçınılmaz gerçeklik, toprak, orman ve su kaynaklarının yönetiminde yeni bir bakış açısını zorunlu kılmaktadır. Bugün bu çerçevede, hayata geçirdiğimiz ve yürüttüğümüz çalışmalarla, geleceğe ilişkin hedeflerimizi paylaşacağım. Bu kapsamda; suyu merkeze alan üretim planlaması, yeni destekleme modeli, su verimliliği seferberliği, sürdürülebilir orman yönetimi ve dijital altyapının güçlendirilmesi başta olmak üzere, birçok reformu hayata geçirdik. Üreticilerimize sağladığımız destek ve yatırımlarla, ülkemiz tarımsal hasılasını, 2002 yılında 24,5 milyar dolardan, 2024 yılında 74 milyar dolara çıkardık. Ayrıca bu dönemde tarım sektöründe ortalama yıllık büyüme oranı; Amerika’da 2,2, Rusya’da 1,4 ve Avrupa Birliği’nde 0,3 iken, ülkemizde yüzde 2,7 olarak gerçekleşmiştir. Ülkemiz dünyanın 33’üncü büyük tarım alanına sahiptir. Tarımsal hasılada 2002 yılında Avrupa’da 4'üncü, dünyada 12'nci sıradayken, bugün Avrupa’da 1'nci, dünyada 7'nciyiz" ifadelerini kullandı.
'186 ÜLKEYE İHRACAT GERÇEKLEŞTİRİYORUZ'
Tarım ve gıda ürünleri ticaretinde Türkiye'nin net ihracat yaptığını dile getiren Bakan Yumaklı, 2024 yılında 32,6 milyar dolar net ihracatın gerçekleştiğini ifade etti. Bakan Yumaklı, "Son 23 yılda gıda ve tarım ürünlerinde dünya ihracatındaki payımızı 2 katına çıkardık. Ürün ve ülke sayısını artırarak, ülkemizden 186 ülkeye 2 bin 218 çeşit ürün ihracatı gerçekleştiriyoruz. Bitkisel üretimimizi 2002 yılına göre 2024 yılında; tarla bitkilerinde yüzde 29 artışla 75 milyon tona, meyvede yüzde 100 artışla 28 milyon tona, sebzede yüzde 30 artışla 34 milyon tona ulaştırdık. Sertifikalı tohum üretimini 9 kat artışla 1 milyon 300 bin tona, sertifikalı fide-fidan üretimini 46 kat artışla 186 milyon adede çıkardık. Ülkemiz, kendi ihtiyacını karşılamanın yanı sıra, 103 ülkeye ihracat yaparak, dünya tohum ticaretinde önemli bir konuma ulaşmıştır. Meyve ve sebze üretiminde Avrupa’da 1'nci, dünyada 4'üncüyüz" diye konuştu.
'HAYVAN VARLIĞIMIZI 384 MİLYON ADEDE ÇIKARDIK'
Bakan Yumaklı, Türkiye'nin hayvan varlığının 2002 yılına göre 2024 yılında büyükbaşta yüzde 71 artışla 17 milyona, küçükbaşta ise yüzde 72 artışla 55 milyona ulaştığını belirtti. Bakan Yumaklı, "Büyükbaş ve küçükbaş varlığında Avrupa’da 1'inciyiz. Bal üretiminde yüzde 28 artışla 96 bin tona ulaşarak, Avrupa’da 1'inci, dünyada 2'nciyiz. Kanatlı hayvan varlığımızı yüzde 53 artışla 384 milyon adede çıkararak, Avrupa’da 1'inci, dünyada 12'nci sıraya yerleştik. Dünyada olduğu gibi, ülkemizde de su ürünlerinde ihtiyaç duyulan üretim artışı, yetiştiricilik yoluyla sağlanmaktadır. Son 23 yılda 9 kat artışla 577 bin ton su ürünü yetiştirdik, ihracatımızı da 20 kat artışla 2 milyar dolara ulaştırdık. Su ürünleri yetiştiriciliğinde Avrupa’da 2'nci, dünyada 17'nci sıradayız. Öte taraftan, suyu merkeze alan, öngörülebilir ve katılımcı bir yaklaşımla üretim planlamamızı hayata geçirdik. Hem bugünün ihtiyaçlarını, hem de geleceği gözeten; 3 yıllık dönemler halinde güncellenen bir yol haritasını uyguluyoruz. Önümüzdeki yıllarda da üretim planlamasının kapsamını genişleterek, kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz. Hayata geçirdiğimiz bu reform, üreticilerimiz ve sektörümüz tarafından da sahiplenilmiştir" dedi.
'ŞAP NEDENİYLE ARZ SORUNU YAŞANMAMIŞTIR'
Üretim planlaması kapsamında üreticilere verilen destekleri anlatan Bakan Yumaklı, bitkisel üretiminde arz güvenliğini güçlendirdiklerini, yerli, kaliteli ve iklim değişikliğine dirençli tohum kapasitesini geliştirmek için Ar-Ge faaliyetlerini sürdürdüklerini belirtti. Bakan Yumaklı, şap hastalığına ilişkin, "Şap hastalığın yayılımını engellemek ve etkin bir kontrol sağlamak amacıyla, ülke genelinde hayvan hareketlerini kısıtladık. Şap Enstitümüz tarafından 37 gün gibi çok kısa bir sürede SAT-1 içeren aşıyı ürettik. Enstitümüzce üretilen 20,7 milyon doz aşıyı sahaya gönderdik. İlk doz aşılama çalışmaları tamamlanmış ve hastalık riski önemli ölçüde azaltılmıştır. Rapel aşılama çalışmalarına da başladık, en kısa sürede bitireceğiz. Şap hastalığının yanı sıra kuş gribi salgını dünyada 2 kat artarak 89 ülkede görülmüştür. Yaşanan kuş gribi salgınından ülkemiz de etkilenmiştir. Hastalığın yayılımını kontrol altına almak ve üretimin devamlılığını sağlamak için yetiştiricilerimize son 2 yılda 2,6 milyar lira tazminat ödenmiştir. Ülkemizde şap ve kuş gribi hastalığı nedeniyle hayvansal ürünlerde arz sorunu yaşanmamıştır" dedi.
'25 BİN 750 İŞLETMEYE 2,2 MİLYAR LİRA CEZA'
Bakan Yumaklı, güvenilir gıda için denetim, kontrol ve analiz faaliyetlerinin uluslararası kabul görmüş metotlarla yürütüldüğünü vurgulayarak, "Gıda güvenilirliği bizim kırmızı çizgimizdir. Bu konuda bugüne kadar taviz vermedik, bundan sonra da asla vermeyeceğiz. Gıda işletmelerine yönelik, risk esaslı denetim sistemi uyguluyoruz. 2024 yılında 1 milyon 329 bin, 2025 yılı Kasım ayı itibarıyla 1 milyon 160 bin denetim gerçekleştirdik. 2025 yılında kurallara uymayan 25 bin 750 işletmeye 2,2 milyar lira idari para cezası uyguladık. Denetim etkinliğinin artırılması amacıyla, yaka kamerası uygulamasına önümüzdeki yıl geçeceğiz. Bakanlık olarak; 41’i kamu olmak üzere, toplam 138 gıda kontrol laboratuvarında, 559 farklı analizle sektöre hizmet veriyoruz. Taklit veya tağşişe konu ürün ve işletmeleri kamuoyuna anlık olarak açıklamaya devam ediyoruz. Gıda satış noktaları ile restoranlar, kafeler gibi toplu tüketim yerlerinde karekod uygulamasını 2025 yılında zorunlu kıldık. Bu uygulamayla vatandaşlarımız, ilgili gıda işletmesine en son ne zaman denetim yapıldığı bilgisine kolayca ulaşabilmektedir. Mevzuatımıza uygun olmayan ürünlerin ülkemize girişine asla izin vermiyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
'YAPAY ZEKA ARAŞTIRMA MERKEZİNİ KURACAĞIZ'
Verimliliği artırmak amacıyla teknolojik altyapıyı artırmaya yönelik adımlar attıklarını aktaran Bakan Yumaklı, "Uydu temelli uzaktan algılama verilerini yapay zeka ile işleyerek, stratejik ürünlerde ürün deseni, işlenmeyen tarım arazileri ve dikili arazi tespiti yapıyoruz. İlk defa Türkiye’nin Dijital Toprak Haritasını çıkarıyoruz. Ortak Makine Parkı ve Kullanımı projesiyle, mekanizasyona erişimin iyileştirilmesi ve kaynakların etkin kullanılması amacıyla, önümüzdeki yıl depremden etkilenen 11 ilde ortak makine parkları kuracağız. Meyve ağaçlarındaki zararlıları ve hastalıkları tespit edebilen yapay zeka destekli modelleri geliştirerek yaygınlaştırıyoruz. Yapay Zeka ve Tarım Teknolojileri Araştırma Merkezini 2026 yılında kuracağız ve Yapay Zeka Strateji Belgesi’ni de 2026 yılının başında sizlerle paylaşacağız" ifadelerini kullandı.
'462 TON SU ATMA KAPASİTESİNE ULAŞACAĞIZ'
Bakan Yumaklı, orman yangınıyla mücadele kapsamında bakanlık bünyesinde yürütülen çalışmaları paylaşarak, şu ifadeleri kullandı:
"Orman yangınlarıyla mücadele programını bu yeni normale göre sürdürüyor ve planlıyoruz. Bu kapsamda yapay zeka tabanlı karar destek sistemini kullanıyoruz. 184’ü akıllı olmak üzere, 776 gözetleme kulesi ve 14 İHA ile yangın tespiti ve yönetimi yapıyoruz. Karadan 1786 arazöz, 2 bin 742 ilk müdahale aracı, 831 iş makinesi, havadan 105 helikopter, 27 uçak ve 438 ton su atma kapasitemizle yangınlarla mücadele ettik. 2026 yılında yangınla mücadele gücümüze 4 uçak, 12 helikopter, 165 arazöz, 38 iş makinesi ve 14 ilk müdahale aracı daha ilave edecek ve 462 ton su atma kapasitesine ulaşacağız. Havuz ve gölet sayısını 4 bin 907’ye çıkaracağız. Bugün, orman yangınlarında 7/24 görev yapan 25 bin 894 orman kahramanımız ve 135 bin orman gönüllümüzle büyük mücadele veriyoruz. Yanan alanları, takip eden yıl sonuna kadar tohum ve fidan ile buluşturuyoruz."
Bakan Yumaklı'nın, 2026 yılı bütçesinin 542 milyar lira olduğunu ifade ettiği toplantı, milletvekillerinin bütçe üzerine değerlendirmeleriyle devam ediyor.