Sınır geçişlerinin en somut kanıtı olan pasaport damgaları, dijitalleşmeyle birlikte yerini biyometrik verilere ve elektronik kayıtlara bırakıyor. Manuel damgalama uygulamasının terk edilmesiyle birlikte, seyahatlerin sembollerinden biri daha tarihe karışmaya hazırlanıyor.
SEYAHATİN SEMBOLÜYDÜ
Sınır kapılarında pasaportu uzatıp görevlinin sayfaya damga vurmasını izlemek, birçok yolcu için seyahatin en anlamlı anlarından biri olarak görülüyordu. Ancak bu alışkanlık, dünya genelinde yaygınlaşan dijital sınır sistemleriyle birlikte sona yaklaşıyor.
AB’DE YENİ DÖNEM: EES
Avrupa Birliği, Elektronik Giriş-Çıkış Sistemi’ni (EES) Ekim 2025 itibarıyla kademeli olarak hayata geçirmeye başladı. Sistem kapsamında, AB vatandaşı olmayan yolcuların Schengen bölgesine giriş ve çıkış tarihleri; parmak izi ve yüz tanıma gibi biyometrik verilerle kayıt altına alınıyor.
Nisan 2026’da tamamen devreye alınması planlanan EES ile birlikte, manuel pasaport damgalama uygulamasının sona ermesi hedefleniyor. Amaç, sınır geçişlerini daha hızlı, daha güvenli ve daha kontrollü hale getirmek.
KÜRESEL EĞİLİM
Bu dönüşüm yalnızca Avrupa ile sınırlı değil. Avustralya, Japonya ve Kanada gibi ülkeler uzun süredir benzer dijital sistemleri kullanıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin de önümüzdeki dönemde biyometrik temelli sınır geçiş uygulamalarını genişletmesi bekleniyor.
DAMGALARIN TARİHİ ORTA ÇAĞA UZANIYOR
BBC’ye konuşan Arizona State Üniversitesi’nden Prof. Patrick Bixby’ye göre, pasaport damgalarının kökeni Orta Çağ ve Rönesans dönemlerindeki balmumu mührlere dayanıyor. Avrupa’daki hükümdarlar tarafından verilen geçiş izinleri mühürlenerek seyahat yetkisinin sembolü haline getiriliyordu.
Modern pasaport standartlarının oluşması Birinci Dünya Savaşı sonrasına rastlarken, damgaların bugünkü duygusal anlamını kazanması ise İkinci Dünya Savaşı sonrasında, özellikle 1950’li yıllarda hava yolculuğunun yaygınlaşmasıyla mümkün oldu.
HIZ VE GÜVENLİK Mİ, ANILARA VEDA MI?
Dijital sistemlerin sağlayacağı zaman tasarrufu ve güvenlik artışı olumlu karşılanırken, pasaport damgalarına veda edilmesi herkes için aynı heyecanı yaratmıyor. Kimileri için bu damgalar birer anı simgesi, kimileri için ise bir hayalin gerçekleştiğinin somut kanıtı olarak görülüyor.
Uzmanlara göre, seyahat sırasında elde tutulan ve “orada bulunmuş olmayı” hatırlatan bu dokunsal hafıza, dijitalleşmeyle birlikte yavaş yavaş kayboluyor.
