Mustafa Kemal Atatürk, Bandırma Vapuru ile çıktığı Samsun yolculuğunu yalnızca bir seyahat olarak değil, bir milletin kaderini değiştiren ilk adım olarak tarihe yazdırdı. I. Dünya Savaşı sonrası Anadolu’nun içine düştüğü umutsuz tabloyu gören Atatürk, yanında 18 silah arkadaşıyla birlikte Samsun’a çıkarak kurtuluş mücadelesinin fitilini ateşledi. Bu yolculuk, sonunda Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerine uzanan destansı bir direnişe dönüştü.
Atatürk’ün “doğum günüm” dediği 19 Mayıs, yalnızca bir tarih değil; gençlere emanet edilmiş bir bağımsızlık mirasıdır. Kurtuluşun, direnişin ve Cumhuriyet’e giden yolun simgesi olan bu anlamlı gün, Türk milletinin kaderini değiştiren sürecin başlangıcı oldu.
Galata Rıhtımı’ndan Samsun’a Uzanan Direniş
Mustafa Kemal Paşa, Suriye Cephesi'nde 7. Ordu Komutanı olarak görevini sürdürürken, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın ardından İstanbul’a döndü. Padişah Vahdettin’in görevlendirmesiyle 19 Mayıs 1919’da stratejik önemi yüksek Samsun’a doğru yola çıktı. Refet Bele, Refik Saydam, Kâzım Dirik gibi isimlerin de aralarında bulunduğu toplam 18 askerle birlikte Galata Rıhtımı’ndan hareket etti. Karadeniz’i aşan Atatürk, Samsun’da işgal kuvvetlerine karşı verilecek direnişin ilk adımını attı.
Samsun’daki hazırlıkların ardından Havza’ya geçen Atatürk, İstanbul’a dönmesi yönündeki ısrarlı emirleri dikkate almadı. 12 Haziran’da Amasya’ya geçti ve 22 Haziran’da Amasya Genelgesi’ni yayımladı. Bu gelişmeyle birlikte İstanbul’daki Osmanlı Hükümeti ile yollarını ayırdı; hem görevinden hem de askerlikten istifa etti.
Milli Mücadelenin Yol Haritası: Erzurum ve Sivas Kongreleri
23 Temmuz’da Erzurum ve 4 Eylül’de Sivas Kongresi’ne başkanlık eden Atatürk, burada alınan tarihi kararlarla direnişin yönünü belirledi. Kongrelerde; vatanın düşman işgaline karşı milletin kararlılığıyla savunulacağı, geçici bir hükümet kurulacağı, manda ve himaye fikrinin reddedileceği ve milli bir meclisin oluşturulacağı ilan edildi.
Bu hedef doğrultusunda, 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) açıldı. Mustafa Kemal, hem Meclis hem de Hükümet Başkanı seçildi. Türk milletinin, Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Sevr Antlaşması’nı tanımadığını dünyaya duyurdu.
Zaferin Adımları: Sakarya’dan İzmir’e
İzmir’i işgal eden Yunan kuvvetleri, 1921’de Birinci ve İkinci İnönü Savaşları ile durduruldu. 23 Ağustos 1921’de yeniden saldırıya geçen Yunan ordusu, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Sakarya Meydan Muharebesi’nde ağır bir yenilgiye uğradı. Bu zafer sonrası, Atatürk'e TBMM tarafından “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.
26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruz, 30 Ağustos’ta Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile zaferle sonuçlandı. Türk ordusu, Batı Anadolu’yu işgalden kurtardı; 9 Eylül 1922’de İzmir’e girildi. 11 Ekim’de imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması ile İtilaf Devletleri, işgal ettikleri topraklardan çekilmeyi kabul etti.
Cumhuriyet’e Giden Yol
Kurtuluş Savaşı’nın ardından TBMM, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’i ilan etti. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk oldu.
Atatürk, 19 Mayıs için ''Benim doğum günüm'' demiş ve gençlere armağan etmiştir. 1938 yılından itibaren resmi bayram olarak kutlanır.
20 Haziran 1938 yılında çıkarılan yasa ile bu bayram ''Gençlik ve Spor Bayramı'' adını alır, 1980 yılına kadar bu isimle kutlanır. Ancak 1981 yılındaki düzenlemeyle ‘19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’ adını almıştır.
sonbirsoz.com
