TBMM Genel Kurulu'nda, İklim Kanunu Teklifi'nin 11 maddeden oluşan birinci bölümü kabul edildi. Kabulün ardından Meclis Başkanvekili Pervin Buldan, birleşimi 1 Temmuz Salı günü saat 15.00’te toplanmak üzere kapattı.
Teklif; sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum faaliyetleri, bu faaliyetlerin planlama ve uygulama araçları, gelir, izin ve denetim süreçleri ile kurumsal ve yasal çerçevenin usul ve esaslarını içeriyor.
Yasa teklifinde, “İklim Adaleti”, “İklim Finansmanı”, “Net Sıfır Emisyon”, "Adil Geçiş", "Karbon Kredisi", "Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)", "Gönüllü Karbon Piyasaları" gibi iklim hukukuna dair 39 terim tanımlanıyor.
Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler, kamu yararı gözetilerek alınacak önlem ve düzenlemelere süresi içinde uymak ve uygulamakla yükümlü olacak.
Yıllık bazda sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerine dair ilerlemeler, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından izlenecek. Başkanlık; gerekli tedbirleri almak, kurumlar arası koordinasyonu sağlamak, faaliyet ve standartları belirlemek ve karbon fiyatlandırmasına dair piyasaya dayalı mekanizmaları düzenlemekle yetkili olacak.
İlgili kurumlar, kendi yetki ve sorumlulukları çerçevesinde planlama ve uygulama yapacak, destekleyecek ve iş birliği gerçekleştirecek.
Bilgi ve veri paylaşımı zorunlu olacak
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Başkanlık, düzenlemenin uygulanmasına yönelik gerekli gördüğü bilgi, belge ve veriyi doğrudan talep edebilecek. Bu veriler, kamu kurumları ile özel sektör tarafından bedelsiz olarak paylaşılacak.
Başkanlık, Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu üzerinden ihtiyaç duyduğu verileri temin edecek ve kendi ürettiği verileri de aynı platforma aktararak kamu kurumlarıyla paylaşacak. Platformda yer almayan veriler için ise ilgili kurumlarla protokol yapılarak veri temini sağlanabilecek.
Milli savunma ve güvenlik verilerinin paylaşımına ilişkin usul ve esaslar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile ilgili bakanlık tarafından müştereken belirlenecek.
Net sıfır hedefi doğrultusunda uygulamalar başlayacak
Teklifte, iklim değişikliğiyle mücadele faaliyetleri tanımlanıyor. Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon hedefi ve İklim Değişikliği Başkanlığı’nın yayımladığı strateji ve eylem planları doğrultusunda azaltılacak.
Aynı belgeler doğrultusunda, ilgili kamu kurumları iklim değişikliğine bağlı kayıp ve zararları önlemeye, riskleri azaltmaya ya da fırsatlara uyum sağlamaya yönelik faaliyetler gerçekleştirecek.
Su kaynakları ve yutak alanlar yönetilecek
İklim değişikliğinin etkilerine karşı, su kaynaklarının etkin yönetimi için planlama araçları hazırlanacak. Çölleşme ve erozyonla mücadele, ağaçlandırma ve toprak muhafaza çalışmaları, orman dışı alanlarda oluşturulacak yutak alanlar ile sürdürülebilir hale getirilecek.
Yerel eylem planları her il için hazırlanacak
Her il için, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum amaçlı yerel eylem planları hazırlanacak. Bu süreçte adil geçiş ilkeleri gözetilecek. Planlar; vali koordinasyonunda, büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi, diğer illerde il belediyesi ve il özel idaresi ile birlikte, ilgili kurumların katılımıyla hazırlanacak ve İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu'na sunulacak.
Planların hazırlanması ve takibi süreçlerinde tüm kurumlar, talep edilen veri ve belgeleri mevzuata uygun şekilde paylaşmakla yükümlü olacak.
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kurulabilecek
Türkiye Gümrük Bölgesi'ne ithal edilen malların gömülü sera gazı emisyonlarının ele alınabilmesi için Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulabilecek. Bu mekanizmanın kapsamı ve uygulama esasları, Ticaret Bakanlığı tarafından ilgili bakanlıklarla birlikte belirlenecek.
Karbon Piyasası Kurulu oluşturulacak
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı başkanlığında; çeşitli bakanlık temsilcileri, kamu kurumları ve İklim Değişikliği Başkanı'ndan oluşacak Karbon Piyasası Kurulu kurulacak.
Gelir ve bütçeleme hükümleri düzenleniyor
Teklifte, uygulama kapsamında elde edilecek özel gelirlerin ve bunların bütçeye aktarımına ilişkin hükümlere de yer veriliyor.
Cezai yaptırımlar da var
Teklifte ayrıca idari yaptırımlar da öngörülüyor. Doğrulanmış sera gazı emisyon raporunu süresi içinde sunmayanlara 500 bin ila 5 milyon lira arasında para cezası verilecek.
Ozon tabakasını incelten maddelerle ilgili mevzuata aykırı davrananlara ise şu para cezaları uygulanacak:
-
Kullanım, ithalat, ticaret ve arz durumunda: 2,5 milyon TL
-
Servis ve bakım hizmetlerinde ihlal durumunda: 250 bin TL
-
Etiketleme hükümlerine uymayanlara: 120 bin TL
sonbirsoz.com
